Türk Siyasetinin “Başbuğ”u: Alparslan Türkeş 28 Yıl Sonra Anılıyor
25 Kasım 1917’de Lefkoşa’da dünyaya gelen Alparslan Türkeş, 4 Nisan 1997’de Ankara’da hayatını kaybetti. Milliyetçi hareketin simge ismi olarak hafızalara kazınan Türkeş, ölümünün 28. yılında Türkiye genelinde anılıyor. Hem siyasi kariyeri hem de askeri geçmişiyle Türk siyasetinde derin izler bırakan Türkeş’in hayatı, mirası ve mücadeleleri merak konusu.
Kıbrıs’tan Anadolu’ya: Türkeş’in Kökeni ve İlk Yılları
Lefkoşa’da Haydarpaşa Mahallesi’nde dünyaya gelen Alparslan Türkeş’in ailesi, Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinden Kıbrıs’a sürgün edilmişti. Babası Tuzlalı Ahmet Hamdi Bey, annesi ise Larnaka doğumlu Fatma Zehra Hanım’dı. Doğum adı Ali Arslan olan Türkeş’in adı zaman içinde Alparslan’a evrildi. Hakkındaki köken tartışmaları ise yıllar boyunca kamuoyunun gündeminde kaldı. Askerî Hayatının Temelleri: Kuleli'den ABD'ye Uzanan Eğitim Serüveni
1933’te Türkiye’ye gelen Türkeş, Kuleli Askerî Lisesi’ne kayıt yaptırdı ve 1938’de Harp Okulu’ndan mezun oldu. Ardından ABD’de Kansas ve Georgia eyaletlerinde "gerilla harbi" üzerine eğitim aldı. Türkiye’ye döndüğünde Çankırı’daki Gerilla Okulu’nda öğretmenlik yaptı. NATO görevleri ve Pentagon’daki temsilcilik süreci de bu döneme damgasını vurdu.
Irkçılık-Turancılık Davası ve Gözaltı Yılları
1944 yılında Nihal Atsız’a yazdığı mektuplar nedeniyle "Irkçılık-Turancılık Davası"na dahil edildi. 9 ay 10 gün ceza alsa da daha sonra beraat etti. Bu süreç, Türkeş’in Türk milliyetçiliği eksenindeki fikri gelişiminin de temelini oluşturdu.
27 Mayıs 1960 Darbesi: Radyodan Okunan Bildiriyle Tanındı
Türkeş’in kamuoyunda tanınması, 27 Mayıs 1960 darbesiyle oldu. Millî Birlik Komitesi’nin fiili lideri olarak darbe bildirisini radyodan okudu. Ancak darbe sonrası komitede oluşan fikir ayrılıkları nedeniyle "Ondörtler" grubuyla birlikte sürgüne gönderildi. Yeni Delhi Büyükelçiliği'ne müşavir olarak atanarak Hindistan’a yollandı.
CKMP’den MHP’ye: Milliyetçi Hareketin Kuruluşu
Sürgün sonrası Türkiye’ye dönen Türkeş, 1965 yılında Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’ne (CKMP) katıldı. Kısa sürede genel başkan seçildi. 1969 yılında CKMP’nin ismini Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) olarak değiştirdi. Aynı yıl “Dokuz Işık Doktrini” partinin resmi görüşü olarak benimsendi.
Başbakan Yardımcılığı ve Milliyetçi Cephe Dönemi
Türkeş, 1975-1978 yılları arasında kurulan Milliyetçi Cephe hükümetlerinde başbakan yardımcılığı yaptı. Bu dönemde artan sağ-sol çatışmaları Türkiye tarihine damga vururken, MHP’nin gençlik yapılanması “Ülkü Ocakları” ön plana çıktı. Türkeş, partisiyle birlikte milliyetçi söylemi daha da güçlendirdi.
12 Eylül Darbesi: Gözaltı ve Cezaevi Yılları
12 Eylül 1980 darbesinde diğer siyasi liderler gibi Türkeş de gözaltına alındı. 4 yıl 7 ay boyunca tutuklu kaldı. 1981 yılında hakkında idam cezası istense de daha sonra beraat etti. 1987 yılında anayasa değişikliğiyle siyasi yasağı kalktı.
Milliyetçi Çalışma Partisi’nden Yeniden MHP’ye
Siyasi yasağın kalkmasının ardından 1987 yılında Milliyetçi Çalışma Partisi’ne (MÇP) katıldı ve genel başkan seçildi. 1991 seçimlerine Refah Partisi ve Islahatçı Demokrasi Partisi ile ittifak yaparak Meclis’e döndü. 1993 yılında partinin adı tekrar Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) oldu.
Siyasetin Merkezinde: Soğuk Savaş Sonrası Dönem
Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle birlikte Türkeş, dış politikada Türk dünyasıyla entegrasyonu savundu. Aynı dönemde Kürt sorunu hakkında da sert söylemlerde bulundu. Ancak 1995 seçimlerinde MHP baraj altında kaldı ve parlamentoda temsil edilemedi.
Vefatı ve Mirası
Alparslan Türkeş, 4 Nisan 1997’de geçirdiği kalp krizi sonucu Ankara’da hayatını kaybetti. Kabri, Yenimahalle Emniyet Mahallesi’nde yer alıyor. Milliyetçi camiada “Başbuğ” olarak anılan Türkeş, Türk siyasi tarihine damga vuran bir figür olarak anılmaya devam ediyor.
Aile Hayatı
1940’ta Muzaffer Hanım ile evlenen Türkeş’in bu evlilikten Ayzit, Umay, Selcen, Sevenbige (Çağrı) ve Yıldırım Tuğrul adında beş çocuğu oldu. Eşinin 1974’teki vefatından sonra, 1976’da Seval Hanım ile evlendi. Bu evlilikten de Ayyüce ve Ahmet Kutalmış adlarında iki çocuğu dünyaya geldi.