Pestisitler, zararlı organizmaları etkisiz hale getirme şekillerine göre çeşitli gruplara ayrılır:
1. Etki Mekanizmalarına Göre:
* Mide Zehiri: Zararlıların bitkiyi yiyerek pestisiti vücutlarına almasıyla etkili olur.
* Temas (Dokunma) Zehiri: Zararlılar ilaca doğrudan temas ettiğinde etkisini gösterir. Deri yoluyla emilir.
* Solunum (Teneffüs) Zehiri: Zararlıların ilacı soluması yoluyla etki eder. Gaz ya da buhar şeklinde solunum yoluyla alınır.
* Sinir Zehiri: Zararlının sinir sistemini etkileyerek felç ya da ölümüne yol açar.
2. Bitki İçerisindeki Dağılımlarına Göre:
Pestisitler, bitki üzerindeki tutunma ve yayılma şekillerine göre de sınıflandırılır.
1. Sistemik İlaçlar: Bitki bünyesine girerek kök, yaprak ve meyve gibi çeşitli bölgelere yayılabilirler. Bu nedenle kullanımlarında daha dikkatli olunması gerekir.
2. Yarı Sistemik İlaçlar: Bitki içinde sınırlı bir hareket kabiliyetine sahiptir. Yüzeyden biraz daha derinlere işleyebilirler.
3. Sistemik Olmayan İlaçlar: Bitkinin yalnızca dış yüzeyinde kalır ve orada etkili olur. Bitki dokusuna nüfuz etmezler.
Tarım İlaçlarının İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri ve Etki Şekilleri
1. Akut Zehirlenme: İlacın tek seferde alınmasıyla aniden ortaya çıkan zehirlenmedir. İlaç kalıntısı bulunan ürünlerin tüketilmesi, yoğun ilaç kokusunun solunması veya ilaçla doğrudan temas edilmesi durumunda görülür. Özellikle ilaçların üretiminde ya da uygulamasında çalışanların yeterli önlem almaması durumunda sıkça karşılaşılır. En yaygın belirtiler arasında bulantı ve kusma yer alır.
2. Kronik Zehirlenme: Pestisitlerin vücutta uzun süreli birikimi sonucunda ortaya çıkar. Etkileri ve belirtileri zamanla gelişir ve genellikle geç fark edilir.
3. Alerjik Etki: Daha çok hassas bünyelerde ve ilacı uygulayan ya da ilaçla temas eden kişilerde görülür. Gözlerde kızarıklık, ciltte kaşıntı, kızarma gibi belirtiler olabilir.
4. Karsinojenik (Kanserojen) Etki: Bazı pestisitlerin kimyasal yapılarının kanserojen özellik taşıması nedeniyle uzun vadede kanser riskini artırdığı bilinmektedir.
Yukarıda belirtildiği gibi, pestisitlerin zararlı etkilerinden korunmak için bazı önlemler almak büyük önem taşır. Her zaman vurguladığımız gibi:
* Sebze ve meyveleri mevsiminde tüketmeye özen gösterelim,
* Yerli çeşitleri tercih edelim,
* Doğal ve organik ürünleri alışkanlık haline getirelim.
Unutmayalım ki sağlığımız bize Allah’ın bir emanetidir. Bu emaneti korumak için temiz ve sağlıklı gıdalarla beslenmeye dikkat etmeliyiz.