Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018-2022 yıllarını kapsayan İl Bazında Beşeri Kalkınma Endeksi (İBKE) verilerini yayımladı. Daha önce yalnızca ülke düzeyinde hesaplanan bu endeks, ilk kez il düzeyinde de kamuoyuyla paylaşıldı. Bu gelişmeyle birlikte, yerel kalkınma politikalarının oluşturulmasında daha isabetli veriler kullanılması hedefleniyor.
Beşeri kalkınma endeksi; yaşam beklentisi, eğitim düzeyi ve gelir bileşenleri esas alınarak oluşturuluyor. Bu endeks, bir ülkenin ya da bölgenin insan kaynağı kalitesini ve potansiyelini ortaya koyması bakımından büyük önem taşıyor.
Karadeniz’de Tokat Geride Kaldı
TÜİK’in açıkladığı verilere göre Karadeniz Bölgesi'nde yer alan dört il arasında Amasya, 0,828 endeks puanıyla zirvede yer aldı. Onu 0,827 ile Samsun ve 0,818 ile Çorum izledi. Tokat ise 0,795 puanla bölgesinde son sırada yer aldı.
Bu tablo, Tokat’ın eğitim, sağlık ve gelir gibi temel alanlarda diğer bölge illerinin gerisinde kaldığını gösteriyor. Uzmanlar, bu verilerin Tokat için alarm niteliğinde olduğunu belirtiyor.
Türkiye Genelinde Zirve Ankara’nın
2022 yılı verilerine göre Türkiye genelinde en yüksek beşeri kalkınma endeksi 0,891 ile başkent Ankara’da ölçüldü. İstanbul ve Kocaeli 0,886 puanla ikinci sırayı paylaşırken, İzmir (0,870) ve Muğla (0,867) ilk beşin diğer üyeleri oldu. Ülke genelinde en düşük endeks değeri ise 0,748 ile Ağrı’da kaydedildi.
Beşeri kalkınmada yaşanan bu farklılıklar, yerel yönetimlerin ve merkezi idarenin hedefli kalkınma politikaları üretmesi gerektiğine işaret ediyor.
