İyot, insan vücudunun en önemli minerallerinden biridir ve tiroid bezinin düzgün çalışmasını sağlamaktadır. Tiroid hormonları, vücudun büyümesi, beyin gelişimi ve enerji metabolizmasının hızını düzenler. Ancak İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Eyyüp Kenan Özok’a göre, iyot eksikliği yaşayan kişilerin belirli gıdalardan kaçınmaları gerekmektedir. Bu gıdalar arasında brokoli, ıspanak, kara lahana, karnabahar, soya fasulyesi, şalgam ve turp bulunmaktadır. Bu besinler, iyotun tiroid bezinde tutulmasını zorlaştırarak guatr hastalığının oluşmasına neden olabilir.
Yetişkin bir insanın günde 150 mcg iyot tüketmesi önerilmektedir. Hamile kadınlar için bu miktar 220 mcg, emziren anneler için ise 290 mcg olarak belirlenmiştir. İyot eksikliği yaşamamak veya mevcut eksikliği gidermek için iyot açısından zengin besinlerin diyetinize dahil edilmesi gereklidir. Dr. Özok, toplumda iyot eksikliğini önlemek amacıyla tuzların iyotlu tuzlarla değiştirildiğini belirtti. Ancak iyotlu tuzun ısı, nem ve ışıktan etkilendiğini, bu nedenle kapalı bir kapta, kuru ve serin bir yerde muhafaza edilmesi gerektiğini vurguladı. Yemeklere tuz eklerken de dikkatli olunmalıdır; tuz, yemek piştikten sonra ya da sofrada eklenmelidir.
Deniz yosunları, Morina balığı, ton balığı, karides gibi deniz ürünleri ile süt, yoğurt, peynir ve yumurta da iyot açısından zengin gıdalardır. Bu besinleri diyetinize ekleyerek iyot alımınızı artırabilirsiniz.
Dr. Özok, düşük iyot alımı, hamilelik, sigara kullanımı, florür ve klorlu su kullanımı ve Brassica ailesinden gelen sebzelerin çiğ tüketilmesinin iyot eksikliğinin başlıca nedenleri olduğunu belirtti. Ayrıca, iyot eksikliğinin birçok sağlık sorununa neden olabileceği konusunda uyarıda bulundu. Bu belirtiler arasında baş dönmesi, bayılma, ciltte kuruluk, depresyon, enerjisizlik, kabızlık, kilo alma, kolesterol yüksekliği, saç dökülmesi, unutkanlık, üşüme, yorgunluk, el ve ayakların soğuk olması, tekrarlayan enfeksiyonlar, kas güçlüğü, eklem katılığı ve böbrek işlevlerinde azalma bulunmaktadır.
İyot eksikliği, tiroid kanseri, erken doğum, düşük, kısırlık, sinir sistemi rahatsızlıkları, büyümede gerilik, zihinsel bozukluklar, yumurtalık kanseri, tiroide bağlı otoimmün hastalıklar, prostat kanseri, kalpte büyüme, meme kanseri, kalp yetmezliği gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Dr. Özok, günde 2.000 miligramdan fazla iyot alımının özellikle verem veya böbrek hastalığı olan kişiler için tehlikeli olabileceğini belirtti. Hamile kadınlar ve emziren anneler de iyot dozlarını aşmamalıdır. İyot kullanımında doktora danışmak ve dikkatli olmak önemlidir. Özellikle Hashimoto tiroiditi veya hipotiroidizm durumlarında iyot alımı doktor kontrolünde olmalıdır.
