Sulusaray, Tokat ilçesinin tarihi ve kültürel mirasıyla öne çıkan özel bir bölgesidir. M.Ö. 1. yüzyılda kurulduğu tahmin edilen Sebastopolis Antik Kenti, Roma ve Bizans dönemlerine ait eserleri bünyesinde barındırmaktadır. 'Büyük ve Azametli Şehir' anlamına gelen bu antik kent, tarih severler için büyük bir öneme sahiptir.
Sulusaray Sebastopolis Antik Kenti Koruma ve Yaşatma Dernek Başkanı Mustafa Gülal, bu tarihi alanın sadece tarım ve hayvancılıkla değil, aynı zamanda zengin tarihi ile de ön plana çıktığını belirtiyor. Gülal, "Çekerek Irmağı üzerinde yer alan Roma köprüsü, bölgenin simgelerinden biridir. Ancak bölge aslında 'Surlusaray' olarak bilinir. Üç adet surla çevrili olan bu antik kent, özellikle sikke basımı yapılan bir merkez olarak bilinmektedir. Critik durumlar karşısında şehrin güvenliğini sağlamak amacıyla, bu surların içerisine ırmak suyu doldurularak savunma mekanizması oluşturulmaktaydı" şeklinde konuştu.
1987 yılında Tokat Müze Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen kurtarma ve sondaj kazıları, Roma Hamamı ve Bizans Kilisesi gibi önemli kalıntıları gün ışığına çıkartmıştır. Sebastopolis Antik Kenti'nin, tarihini ve kültürel zenginliklerini tam anlamıyla ortaya koyabilmek için üzerinde bulunan yerleşim yerlerinin kamulaştırılarak taşınması gerekmektedir. Bu sayede, antik kentin tüm ihtişamıyla ziyaretçilerin beğenisine sunulması amaçlanmaktadır.
