Osmanlı Devleti'nin ilk kadısı ve ilk imam-hatibi olarak tarih sahnesinde yerini almıştır.
Dursun Fakıh Türbesi; Osmanlı İmparatorluğu'nun kök saldığı, üç kıta üzerinde altı yüzyıl boyunca hüküm süren bir devletin ilk adımlarının atıldığı Söğüt topraklarında yer alıyor. 554 metre yükseklikteki konik bir tepe üzerinde konumlanan bu türbe, Bilecik'in Söğüt ilçesine bağlı Söğütözü Konik Tepesi olarak biliniyor. Tepeye ulaşmak için sarmal ve eğimi yüksek bir yol izleniyor. Zirveye varıldığında, tek kubbeli türbe ve ayaklar altında uzanan ovanın muhteşem manzarası ziyaretçileri karşılıyor.
Dursun Fakıh'ın kökeni üzerine farklı görüşler bulunsa da, Osmanlı'nın ilk bilim tarihçisi ve ansiklopedi yazarı Taşköprülüzade Ahmed Efendi'ye göre Karaman (Karacahisar-Eskişehir) kökenlidir. Karaman'da doğup büyüyen Dursun Fakıh, tefsir, hadis ve fıkıh alanlarında eğitim alarak ilim adamı olmuştur. Şeyh Edebalı'nın kızıyla evlenerek Osman Gazi'nin bacanağı olan Fakıh, Karacahisar'ın fethedildiği 1299 yılında Osman Gazi adına Cuma Hutbesi okuyarak, Osmanlı Devleti'nin bağımsızlığını ve Osman Gazi'nin egemen bir lider olduğunu tüm dünyaya ilan etmiştir.
Dursun Fakıh, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk kadısı ve imam-hatibi olmanın yanı sıra, Anadolu'da milli birlik ve kültür birliğinin oluşmasına katkıda bulunmuş bir Türk büyüğüdür. 1327 yılında hayata veda eden Dursun Fakıh'ın türbesi, Bilecik'in Söğüt ilçesine bağlı Küre beldesinde, görkemli bir tepe üzerinde yer alır. Bu türbe, Osmanlı Devleti'nin temellerinin atıldığı topraklarda, tarih ve maneviyatı bir arada sunan bir ziyaret noktasıdır.
Osmanlı İlk Hutbe
Asıl adı Derviş Ahmed, mahlası Aşıki olan; büyük dededi Aşık Paşa’dan ötürü Aşıkpaşazade namıyla anılan Osmanlı tarihçisine göre Karacahisar 28 Eylül 1288’de fethedilmiştir.
Bu fetihin ardından o vakte kadar Anadolu Selçuklu Devleti’nin sultanı adına okutulan Cuma hutbesi, Dursun Fakih tarafından Osman Gazi adına okutuldu. Hutbenin Osman Gazi adına okutulması, bir istiklal ve bağımsızlık sembolüdür. Bu yüzden Osmanlı Devleti’nin önemli bir dönüm noktasıdır. Daha sonra Eskişehir’de Osman Gazi adına Bayram hutbesini yine Dursun Fakih okumuştur.
Aşıkpaşazade’ye göre hutbe 1299’da, Oruç Beye göre 1290’da okutulmuştur.
“Osman Gazi Karacahisar’ı aldı. Şehrin evleri boş kaldı. Germiyan vilayetinden hayli halk geldi ondan ev dilediler. Osman Gazi verdi. Bir nice kiliseler dahi vardı. Mescit ettiler ve Pazar dahi kurdular. Bu kavim ittifak ettiler: “Cuma namazı kılalım. Ve hem bir kadı dahi dileyelim” dediler.
Dursun Fakih derlerdi bir aziz vardı ve o kavme imamlık ederdi. Ona söylediler. O dahi geldi. Osman Gazi’nin kayın atası Şeyh Edebali’ye söyledi. Dahi söz tamam olmadan Osman Gazi geldi ve sordu: “Muradların bileydi.” Osman Gazi der: “Her ne kim size gerekdir onu edin.” der. Dursun Fakih “Hanım, sultandan izin gerektir.” der.
Osman Gazi der: “ Bu şehri hod kendi kılıcımla aldım. Sultanın bunda dâhili var kim andan izin âlim. Ona sultanlık veren Allah bana da hanlık verdi” dedi. “Eğer minneti şu sancaksa ben hod kendi sancağıyla götürüp uğraştım. O eğer ederse kim ben ‘Al-i Selçukum derse ben hod Gök Alp nesliyim. Eğer bu vilayete ben onlardan önden geldim derse Süleyman Şah onlardan hod önce geldi” ve ol kavim dahi razı oldu. Kadılığı ve hatipliği Dursun Fakih’e verdi. Cuma hutbesini Karacahisar’da okundu. Bayram hutbesi Eskişehir’de okundu”
Aşıkpaşazade’nin Anlatımıyla İlk Hutbe
“Osman Gazi önce gelip Bilecik’i ve İnegöl’ü feth etti. Osman Gazi’nin ilk Cuma namazını Karahşehir’ı aldıkta Dursun Fakih derlerdi bir kişi vardı, o kıldı. İlk önce Osman adına hutbey o okudu. Bayram namazını da kıldı.”
Dursun Fakih Eserleri
Dursun Fakih; mesnevi tarzında, Hz. Muhammad’in (SAV) sahabelerinin, bilhassa Hz. Ali ve Hz. Halid Bin Velid’in; putperestliği ile meşhur olan Pinhan kabilesi ile arasında geçen savaşları anlattığı ve gazileri, askerleri gayrete getiren şiirler yazmıştır. Bu şiirlerini Gazavat-Name adındaki eserinde derlemiştir.
Bunun haricinde peygamberlerin mucizelerini konu alan 269 beyitlik bir mesnevisi mevcuttur. Ayrıca, bu eserler zamanının en sade diliyle, akıcı bir üslup ile yazılmıştır.
Dursun Fakih Sözleri
“Ey oğul, öyle insanlar göreceksin ki… Koyunu yemek için tilkiyle plan yapacaklar, kurtla birlikte öldürecekler, çobanla birlikte yiyecekler, sahibiyle birlikte yas tutacaklar ve hiçbir şey olmamış gibi davranacaklar.“
Dursun Fakıh Türbesi Nerede?
Bilecik Söğüt’e bağlı Küre Köyü’nde varlığını sürdüren Dursun Fakih Türbesi, 550 rakımlı bir tepe üzerine inşa edilmiş. Çevreye son derece hakim bir konumda bulunan türbeden, temiz ve açık bir havada Şeyh Edebali Türbesi de görülebiliyor. İki türbe arasındaki mesafe ise 14,5 km.
Dursun Fakih Hazretlerinin Türbesi, Bilecik ile Söğüt arasında ve Küre köyünün yakınındadır. Bilecik-Söğüt yolunun 18.km’de Küre yol ayrımından dönülür. Yaklaşık 3km sonra Dursun Fakıh Türbesine ulaşılır.
Kuruluş Osman, Dursun Fakıh kim oynuyor?
Kuruluş Osman’da Dursun Fakih rolünü Ali Sinan Demir canlandırmaktadır.
Dursun Fakih Kimdir, Kısaca?
Dursun Fakih; Şeyh Edebali’nin öğrencisi ve damadıdır. Osman Gazi’nin bacanağı ve onunla savaşlara girmiş biridir. Osman Gazi adına ilk hutbeyi okumuştur. Orhan Gazi’nin danışmanlığını yapmıştır. Aynı zamanda Osmanlı Devletinin ilk kadısıdır.
Osmanlı Devletinin İlk Kadısı Kimdir?
İlk Osmanlı kadısı “Fakih Baba”, “Fakıbaba”, “Dursun Baba Hz”, “Tursun Fakih”, “Tursun Fakı” isimleriyle de bilinen Dursun Fakih’dır.
Osmanlıda “Fakih” Ne Demek?
Fakih, bir işi iyi bilen, o işten iyi anlayan kimse demektir. Yani bir diğer tabirle işinin ehli, liyakat sahibi manasındadır.
Kadının Bugünkü Karşılığı Nedir?
Kadının bugünkü karşılığı: “Hakim“dir. Osmanlı’da kadı hukuki ve idari örgütlenmeyi idare ederlerdi.
