Türk Eğitim-Sen’in 2024-2025 eğitim-öğretim yılı için hazırladığı rapora göre, Türkiye genelinde ücretli öğretmen sayısında dikkat çekici bir artış yaşandı. Geçtiğimiz yıl 79 ilde 72 bin 723 olan ücretli öğretmen sayısı, bu yıl 78 ilde 86 bin 136’ya yükseldi. Bir il eksik olmasına rağmen ücretli öğretmen sayısındaki 13 bin 413 kişilik artış, eğitim sistemindeki öğretmen açığının giderek büyüdüğünü gözler önüne serdi.
Özellikle büyükşehirlerde ve doğu illerinde ücretli öğretmen sayısının yüksek olduğu görülürken, Tokat’ta da hatırı sayılır bir ücretli öğretmen kadrosunun görev yaptığı belirtildi. Eğitimde kalıcı çözümler yerine geçici istihdam yöntemlerinin uygulanması, eğitim camiasında tartışmalara neden olmaya devam ediyor.
Türkiye Genelinde Kaç Ücretli Öğretmen Var?
Türkiye’nin en kalabalık şehri olan İstanbul, ücretli öğretmen sayısında da başı çekiyor. 2024-2025 eğitim-öğretim yılı itibarıyla İstanbul’da toplam 19 bin 757 ücretli öğretmen görev yapıyor. İstanbul’u 5 bin 283 ile Şanlıurfa takip ederken, diğer bazı illerdeki ücretli öğretmen sayıları şu şekilde sıralanıyor:
Gaziantep: 3 bin 714
Ankara: 3 bin 660
İzmir: 3 bin 275
Hatay: 2 bin 374
Kocaeli: 2 bin 300
Diyarbakır: 2 bin 119
Antalya: 1.789
Van: 1.763
Mardin: 1.736
Kahramanmaraş: 1.757
Ağrı: 1.666
Bu rakamlar, öğretmen açığının her geçen yıl daha da büyüdüğünü gösterirken, kalıcı öğretmen atamalarının yetersiz kaldığına işaret ediyor.
Tokat’ta Kaç Ücretli Öğretmen Var?
Tokat’ta 2024-2025 eğitim-öğretim yılında 352 ücretli öğretmen görev yapıyor. Bu öğretmenlerin mezuniyet durumları ise şu şekilde:
221’i Eğitim Fakültesi mezunu, 104’ü lisans mezunu (Eğitim Fakültesi dışındaki bölümlerden mezun olanlar), 27’si ön lisans mezunu.
Bu veriler, eğitim fakültesi mezunu olmayan birçok kişinin öğretmen olarak görevlendirildiğini gösteriyor. Kalıcı atamaların yetersiz olması, lisans ve ön lisans mezunlarının öğretmenlik yapmasına neden oluyor.
Tokat’ta görev yapan ücretli öğretmenler, genellikle kısa vadeli sözleşmelerle çalıştırılıyor ve maaşları kadrolu öğretmenlere kıyasla oldukça düşük seviyede kalıyor. Bu durum, hem öğretmenler hem de öğrenciler için eğitim kalitesini etkileyen bir faktör olarak değerlendiriliyor.
Branşlara Göre Ücretli Öğretmen Dağılımı
Türk Eğitim-Sen’in raporuna göre, ücretli öğretmenler birçok farklı branşta görevlendiriliyor. İşte en fazla ücretli öğretmenin görev yaptığı branşlar:
Okul Öncesi Eğitim
Toplam: 8 bin 726
Eğitim Fakültesi Mezunu: 5 bin 198
Lisans Mezunu: 1.917
Ön Lisans Mezunu: 1.611
Sınıf Öğretmenliği
Toplam: 23 bin 276
Eğitim Fakültesi Mezunu: 12 bin 587
Lisans Mezunu: 9 bin 728
Ön Lisans Mezunu: 961
En dikkat çeken noktalardan biri, ön lisans mezunlarının da sınıf öğretmenliği yapıyor olması. İstanbul’da görev yapan 5 bin 427 ücretli sınıf öğretmeninin 322’si, Şanlıurfa’daki 2 bin 928 ücretli sınıf öğretmeninin 145’i ön lisans mezunu. Bu durum, öğretmen açığını kapatmak için eğitim niteliğinden ödün verildiği yönünde eleştirilere neden oluyor.
Branş Öğretmenliği
Toplam: 30 bin 356
Eğitim Fakültesi Mezunu: 11 bin 388
Lisans Mezunu: 15 bin 997
Ön Lisans Mezunu: 2 bin 971
Branş öğretmenliği alanında en fazla ücretli öğretmen görevlendirilen illerden bazıları:
İstanbul: 7 bin 314 ücretli branş öğretmeni (1.064’ü ön lisans mezunu)
Ankara: 1.086 ücretli branş öğretmeni (80’i ön lisans mezunu)
İzmir: 1.188 ücretli branş öğretmeni (159’u ön lisans mezunu)
Şanlıurfa: 1.476 ücretli branş öğretmeni (102’si ön lisans mezunu)
Özel eğitim gibi uzmanlık gerektiren alanlarda dahi ücretli öğretmen çalıştırılıyor. Toplam 23 bin 778 ücretli özel eğitim öğretmeninin 9 bin 429’u eğitim fakültesi, 11 bin 821’i lisans, 2 bin 528’i ise ön lisans mezunu.
Eğitimde Kalıcı Çözümler Şart
Rapora göre, ücretli öğretmen sayısındaki bu büyük artış, Türkiye’de öğretmen açığının ciddi bir sorun olmaya devam ettiğini gösteriyor. Kalıcı öğretmen atamalarının yetersizliği, eğitim niteliğini olumsuz etkiliyor.
Eğitim sendikaları ve uzmanlar, eğitimin kalitesini artırmak ve öğretmenlerin güvenceli çalışma koşullarına sahip olması için kadrolu öğretmen atamalarının artırılması gerektiğini vurguluyor.
Özellikle eğitim fakültesi mezunu olmayan kişilerin öğretmen olarak atanması, uzun vadede eğitim sisteminde ciddi sorunlara yol açabilir. Kalıcı çözümler üretilmediği sürece, her yıl daha fazla ücretli öğretmen istihdam edilmesi kaçınılmaz hale geliyor.
Eğitim sisteminin sürdürülebilirliği ve kalitesi için, öğretmenlerin özlük haklarının iyileştirilmesi ve öğretmen açığının kalıcı atamalarla kapatılması gerekiyor.
