Kral 14. Louis tarafından Kraliyet Botanik Bahçesine yeni bitkiler getirme göreviyle 1700 yılının ilkbaharında, 44 yaşındayken, yanına yoldaş olarak bir ressam ve bir doktor alarak Yakın Doğu'ya doğru yola çıkan Fransız bitkibilimci, yazar ve seyyah Joseph Piton de Tournefort, Ege Adaları, Kuzey Anadolu ve Karadeniz'i ziyaret etti.
Bitkibilimci Tournefort ile ressam ve doktor arkadaşları o yıl Tokat'a da geldi. O geziye ait ve kendi yazdığı "Relation d'un voyage du Levant" adlı kitabında yer alan 1700 tarihli bir Tokat gravürü dikkat çekiyor.
Joseph Pitton de Tournefort'un hayatı
Fransız botanikçi Joseph Pitton de Tournefort (1656-1708) Aix-en-Provence'da varlıklı bir aile içinde doğar, ilk önce tanrıbilim (teoloji) dersleri izler ancak genç yaştan beri doğa bilimlerine eğilim gösterir. Bu yüzden Montpellier'de tıp öğrenimi görüp 1681'de botanik araştırmaları yapmak üzere Barcelona'ya gelir.
İLK ESERİ 1694'TE YAYINLANDI
1694 yılında üç ciltlik ve 8.846 bitkinin sınıflandırmasına ilişkin ilk eserini yayınlar; 1698'de Paris Tıp Fakültesinden doktor unvanını alır ve bu kazanımı yapıtının latince çevirisi izler. Doktor ve doğa bilimcisi olarak ün salmış, Batı Avrupa'da (İspanya, Portekiz, Hollanda, İngiltere'ye) seyahat etmiş, botanoloji ile ilgili kitaplar yayınlamış, 50.000'e yakın kitaptan meydana gelen bir kitaplık oluşturmuş, ayrıca yerel kıyafet, silah, mineral, deniz kabuğu ve daha başka ilginç şeylerden oluşan hayranlık uyandıran koleksiyonlar sahibi olmuşken, kral 14. Louis ona Kraliyet Botanik Bahçesine yeni bitkiler getirme görevini verir.
YANINA BİR RESSAM VE BİR DOKTOR ALARAK SEYAHATE ÇIKTI
Tournefort 1700 yılının ilkbaharında, 44 yaşındayken, yanına yoldaş olarak bir ressam ve bir doktor alarak Yakın Doğu'ya doğru yola çıkar.
EGE, KUZEY ANADOLU VE KARADENİZ'İ GEZDİ
Ege adalarından 38 tanesini ziyaret eder, Kuzey Anadolu'nun her tarafını gezip Karadeniz ve Ermenistan yörelerine gelir, Tiflis'e varır. Tournefort, 1702 yılının Haziran ayında Marsilya'da karaya ayak basar.
GEZİLERİNDEN MEKTUPLAR YAYINLANMAYA BAŞLAR
Kaleme aldığı metin (Dışişleri bakanı Kont de Pontchartain'e yolladığı mektuplar biçiminde) ilk olarak 1717'de yayınlanır, bu ilk yayını bir çok yeni baskı izler ve eser ingilizce, almanca ve flamanca gibi dillere- ilk kısmı yunancaya da - çevrilir. Yeni keşfettiği bitkilerin daha önce belirlemiş olduğu sınıflandırma sistemine eklenmesi sonucu olarak 1703'te yeni bir cilt yayınlar.
KRALİYET BAHÇESİNE BİRÇOK BİTKİ GETİRİR
Tournefort botanik profesörü sıfatıyla Akademide dersler verir, doktorluk mesleğini ve bunlara koşut olarak Kraliyet Bahçesinin sorumluluğu görevini sürdürür. Gezilerinden getirmiş olduğu birçok yeni bitki bu bahçede başarılı bir şekilde yetiştirilir.
SEYAHATNAMESİNİN YAYINLANMASINI GÖREMEDİ
Tournefort geçirdiği birçok maceradan kefeni yırtmışken, üç asır boyunca her gezginin bu bölge için başucu kitabı olacak seyahatnamesinin yayınlanmasını göremeden 1708'de bir kaza sonucu ölür. Bugün hâlâ çeşitli dallardan araştırmacılar Tournefort'un metnine başvurup son derece değerli bilgilerinden faydalanmak durumundalar. Eseri anında ingilizce, Hollandaca ve Almancaya çevrilmişti.
Eserde Ankara, İzmir, Manisa, Kars, Erzurum gibi şehirlere ait çizimler de dikkat çekiyor.
