Tokat’ın asırlardır süregelen kültürel miraslarından biri olan yazmacılık, ustalarının azalmasıyla birlikte kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştı. Ancak Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi (TOGÜ) bünyesinde kurulan Tokat Yazması ve Geleneksel El Sanatları Uygulama ve Araştırma Merkezi ile bu önemli sanat yeniden hayat buluyor. Hem akademik çalışmalar hem de eğitim projeleriyle 600 yıllık yazmacılık geleneği geleceğe taşınıyor.
Yazmacılık Tokat’a özgü bir sanat dalı
Yazmacılık, özellikle Tokat’ta yüzyıllardır sürdürülen geleneksel bir el sanatı. Tahta kalıplara işlenen motiflerin kumaş üzerine basılmasıyla oluşturulan yazmalar; estetik görünümü, kültürel anlamları ve tarihî değeriyle Anadolu sanatlarının önemli örneklerinden biri. Tokat yazması, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaretle de tescillenmiş durumda. Bu tescil, hem yazmanın özgünlüğünü hem de bölgeye özgü niteliğini koruma altına alıyor. 
Üniversite, yazmacılığa bilimsel boyut kazandırıyor
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, bu kadim sanatı bilimsel çalışmalarla da destekleyerek önemli bir adım attı. Üniversite bünyesinde iki yıl önce kurulan Tokat Yazması ve Geleneksel El Sanatları Uygulama ve Araştırma Merkezi, yazmacılık sanatının yaşatılması, belgelenmesi ve gelecek nesillere aktarılması için kapsamlı bir misyon üstlenmiş durumda.
TOGÜ Rektörü Prof. Dr. Fatih Yılmaz, konuyla ilgili yaptığı açıklamada Tokat’ın yazmacılığıyla ün kazanmış şehirlerden biri olduğuna dikkat çekti. Yılmaz, “Bu eşsiz sanatı genç kuşaklara aktarmak en büyük hedefimiz. Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Bölümü’nden akademisyenlerimiz, yazmacılığı modern tasarım anlayışıyla buluşturarak yaşatmak için çalışıyor,” dedi. 
Modern ve geleneksel tasarımlar bir arada
Merkezdeki çalışmalarda hem geleneksel motiflerin korunması hem de çağdaş tasarımlarla harmanlanarak yeni bir ifade kazanması hedefleniyor. Bu kapsamda çeşitli çalıştaylar, atölyeler ve kurslar düzenleniyor. Öğrenciler, akademisyenler ve yazma ustaları bir araya gelerek bilgi ve tecrübelerini paylaşıyor.
Grafik Tasarımı Bölümü Öğretim Üyesi ve Merkez Müdürü Prof. Dr. Adem Yücel, Tokat yazmasının sadece bir süsleme sanatı olmadığını, aynı zamanda bölgenin kimliğini yansıtan bir kültürel değer olduğunu ifade etti. “Tokat yazması Tokat’ın ruhudur. Bu nedenle hem sanatsal hem de akademik olarak üzerine eğilmek zorundayız,” dedi.
Yazmacılık, bilimsel araştırmaların da konusu
Tokat yazmacılığı sadece uygulamalı eğitimle değil, akademik yayınlarla da destekleniyor. Merkezde yürütülen çalışmalar sayesinde yazmacılık, tezler, makaleler ve belgeleme projeleriyle bilimsel dünyada da yer buluyor.
Prof. Dr. Yücel, şu ana kadar Tokat’a özgü binden fazla tahta kalıbın arşivlendiğini belirterek, “Bu arşiv sadece geçmişin bir yansıması değil, aynı zamanda geleceğin tasarımlarına ilham olacak bir kaynak,” ifadelerini kullandı.
Yapılan belgeleme çalışmaları, Tokat’ın köklü motiflerinin korunmasını ve gelecek nesillere aktarılmasını amaçlıyor. Merkez, ustaların ürettiği desenleri dijital ortama taşıyarak hem kaybolmalarını önlüyor hem de daha geniş kitlelerle buluşturuyor.
Yeni ustalar yetişiyor
Merkez bünyesinde düzenlenen eğitimlerle yazmacılığa ilgi duyan gençler bu sanatı öğrenme imkânı buluyor. Geleneksel ustalardan öğrenilen teknikler, akademik disiplinle harmanlanarak kursiyerlere aktarılıyor. Bu sayede Tokat yazmacılığı sadece bir tarihî miras olarak kalmıyor, yaşayan bir kültür olarak yoluna devam ediyor.
Tokat yazması, sadece geçmişin değil geleceğin de mirası
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nin öncülüğünde yürütülen bu çalışmalar sayesinde Tokat yazmacılığı, kaybolmaktan kurtulup hem sanatsal hem de akademik anlamda yeni bir döneme adım atıyor. Yerel değerlerin korunması, yaşatılması ve dünya ile buluşturulması açısından bu tür projeler büyük önem taşıyor. Tokat’ın geleneksel el sanatları arasında parlayan bu eşsiz değer, artık genç nesillerin ellerinde yeniden şekilleniyor.
