.webp)
Zile, Orta Karadeniz Bölgesi'nde, Tokat İl Merkezi'ne 67 km uzaklıkta konumlanmış köklü bir yerleşim merkezidir. Amasya'lı tarihçi STRABON'a göre, MÖ 1600 yılında Ninova Melikesi SEMİRAMİS tarafından kurulan Zile'nin tarihi, MÖ 50. yıllarına kadar uzanmaktadır. Tarihi eserleri, Hitit, Frig, Pers, Roma, Bizans, Selçuklu, Ertanlı ve Osmanlı kültürlerinin izlerini taşır. Zile, 1397'de Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Tarihi Eserler ve MÖ. 1600 Yılına Dayanan Geçmiş
3600 yıllık bir geçmişe sahip olan Zile, Hititler, Selçuklular, Frigler, Persler, Romalılar, İlhanlılar, Danişmentliler, Ertanlılar ve Osmanlılar'a ait tarihi eserleri bünyesinde barındırır. Zile Kalesi, Roma döneminden kalan Tiyatro (Anfi tiyatro), Kaya Mezarlığı, Çaypınarı, İmam Melikiddin Türbesi, Ulu Camii, Beyazıt-ı Bestami Camii, Hoca İshak Camii gibi eserler, Zile'nin zengin tarihini yansıtır. Ayrıca, Roma hakimiyetine karşı yapılan tarihi savaş ve JUL SEZAR'ın Zile zaferini taşa yazdırdığı meşhur kısa mektup, ilçenin tarihinde önemli bir yer tutar.
"Geldim, Gördüm, Yendim"
Jül Sezar 21 asır evvel Zile yakınlarında yaşanan savaşta, Farnakes komutasındaki Pontus kuvvetlerini hezimete uğratmış ve böylelikle Roma, Anadolu’nun tek hâkimi olmuştu. Sezar’ın meşhur veni vidi vici, yâni “geldim, gördüm, yendim” dediği yer de burası.
Zile'nin coğrafi konumu ve konumu
Düz bir ova üzerine kurulan Zile, Hotan Deresi'nin önünden geçen bir coğrafyaya sahiptir. Deniz seviyesinden yüksekliği 710 metre olan ilçenin yüzölçümü 1511 km²'dir. Bu doğal yapısıyla Zile, Tokat'ın zengin coğrafik çeşitliliğine katkı sağlar. 1872 yılında kaza merkezi olarak kurulan Zile, 1923'te Tokat İli'ne bağlı ilçe statüsüne kavuşmuştur. İlçe merkezinde 117 köy, 24 mahalle ve 5 mezra bulunmaktadır. Toplam nüfusu 54,297 olan Zile, 1 belediye ve 117 köy ile zengin bir idari yapıya sahiptir. Zile, geleneksel yapıları ve zengin kültürel geçmişiyle öne çıkar. Evler, özellikle ilçe merkezindeki eski yerleşim alanlarında koruma altına alınarak "sit alanı" ilan edilmiştir. Geleneksel aile tipinin çekirdek aile tipine evrildiği Zile'de, ataerkil aile yapısı bazı köylerde hala devam etmektedir.
Zile Mutfağı ve Yerel Lezzetler
Zile'nin zengin mutfağı, pekmez, helle çorbası, kaba pancar ve madımak, Zile Pekmezi, kuşburnu reçeli, çökelekli, Çerkeş pastası, hıngel, çılbır, kuskus, haşıl gibi lezzetleri içerir. Bu yöresel yemekler, geleneksel damak tadının günümüzde de yaşatılmasına katkı sağlar.
Zile'nin Ünlü Şahsiyetleri ve Ziyaretgahlar
Zile, kültürünü zenginleştiren önemli şahsiyetlere ev sahipliği yapmıştır. Sadık DOĞANAY (Aşık), Arif KILIÇ (Müftü), Cahit KULEBİ (Yazar), Nihat AKYUNAK (Ressam), Mustafa Necati SEPETÇİOĞLU (Yazar), Fikret TARHAN (Yazar, Ressam), Hasan SEVİNÇ (Güreşçi), Prof.Dr. Mümtaz TOPBAŞ (Rektör), Prof.Dr. Ahmet ERBİL (Bilim Adamı) gibi isimler, Zile'nin kültürel mirasına katkıda bulunan isimler arasındadır. Zile, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle, doğal güzellikleriyle Anadolu'nun önemli ilçelerinden biridir. Geleneksel yaşam tarzını sürdüren halkı, tarihi eserleri ve eşsiz mutfağı ile Zile, ziyaretçilerine benzersiz bir deneyim sunmaktadır.
