10 Ocak, Türkiye’de “Çalışan Gazeteciler Günü” olarak kutlanıyor. Bu günün temelinde, 1961 yılında kabul edilen ve gazetecilerin sosyal ve ekonomik haklarını güvence altına alan 212 Sayılı Basın Yasası bulunuyor. Ancak bu yasa, o dönemde ciddi bir direnişe yol açtı.
Yasanın kabul edilmesine tepki olarak dokuz gazete sahibi, gazetelerini üç gün kapatma karan aldı. Gazeteciler ise bu duruma karşılık olarak “Basın” adlı bir gazete çıkararak yayınlara devam etti. Bu tarihsel olay, basın emekçilerinin dayanışmasının bir sembolü oldu ve 10 Ocak, önce “Bayram” olarak kutlandı, ancak 1971 muhtırasından sonra sadece “Gün” olarak anılmayı sürdürdü.
Basın Özgürlüğü Karnesi
Günümüzde 10 Ocak, gazeteciler için bir kutlama günü olmasının ötesinde, basın özgürlüğü sorunlarına dikkat çeken bir anlam da taşıyor. CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer’in “Basın Özgürlüğü Raporu”, Türkiye’nin basın özgürlüğü konusundaki zorlu durumunu gözler önünü seriyor:
108 gazeteci tutuklu ya da hükümlü.
En az 172 gazeteci mahkemelerde yargılandı.
2019 yılında 36 binden fazla internet sitesi yasaklandı.
Çakırözer’in raporuna göre gazeteciler, haber ve yorumları nedeniyle yaşadıkları baskılara ek olarak, fiziksel şiddete de maruz kalıyor. En az 34 gazeteci 2019 yılında sokak ortasında sıldırıya uğradı ve sorumlular çoğu zaman cezasız bırakıldı.
Wikipedia’dan Sosyal Medyaya: Yasaklar Güncel Sorunlar
İnternet sansürü de Türkiye’deki basın özgürlüğü sorununun önemli bir parçası. Wikipedia’ya 2017–2019 arasında getirilen erişim yasağı, Anayasa Mahkemesi tarafından ifade özgürlüğü ihlali olarak nitelendirilmesine rağmen uzun süre kaldırılmadı. Benzer şekilde sosyal medya platformlarına da içerik kaldırma taleplerinde Türkiye dünyada öncü konumda bulunuyor.
