Dünyanın teknoloji ve enerji savaşları yeni bir boyut kazanıyor. ABD ile Çin arasındaki ticaret geriliminin merkezinde artık sadece gümrük tarifeleri değil, nadir toprak elementleri (NTE) de yer alıyor. Türkiye, Çin’in ardından dünyanın en büyük ikinci NTE rezervine sahip olmasıyla küresel dengeleri değiştirebilecek bir aktör olarak öne çıkıyor. Üstelik Tokat’ın komşuları Yozgat ve Sivas’ta da toryum gibi stratejik NTE’lerin bulunduğu biliniyor. Bu durum, Türkiye’yi enerji ve savunma sanayinde kritik bir konuma taşıyor.
Nadir Toprak Elementleri Neden Önemli?
Periyodik tablodaki 17 elementi kapsayan NTE’ler, yüksek teknoloji ve savunma sanayinin vazgeçilmez hammaddeleri. Neodimyum, Disprosiyum ve Samaryum gibi elementler; elektrikli araçlar, rüzgar türbinleri, F-35 savaş uçakları ve akıllı telefonlar gibi ürünlerde kilit rol oynuyor. Toryum ise geleceğin temiz enerji kaynağı olarak görülüyor.
Çin’in Tekeli Kırılıyor, Türkiye Yükseliyor
Çin, küresel NTE rezervlerinin %49’una ve üretiminin %69’una sahip. İşleme kapasitesinde de %90’lık bir payla lider konumda. Ancak Çin’in ihracat kısıtlamaları, Batılı ülkeleri alternatif arayışına itti. ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu’na göre, Türkiye’nin 694 milyon tonluk NTE rezervi, Çin’den sonra ikinci sırada. Tokat, Yozgat ve Sivas’taki toryum gibi elementler, Türkiye’yi yenilenebilir enerji ve savunma sanayinde yeni bir merkez haline getirebilir.
ABD-Çin Rekabetinde Türkiye’nin Rolü
Çin, 2018’den beri ABD’ye karşı NTE ihracatına kısıtlamalar getirdi. Samaryum, Gadolinyum, Terbiyum ve İtriyum gibi elementlere “kullanım amacı” şartı koyarak ABD’nin savunma ve enerji sektörlerini zora sokuyor. Bu durum, Türkiye’nin rezervlerini küresel piyasada daha cazip hale getiriyor. Türkiye, hem enerji dönüşümünde hem de savunma sanayinde alternatif bir tedarikçi olarak kartları yeniden dağıtabilir.
Türkiye’nin Fırsatı: Küresel Liderlik Yolda mı?
Tokat, Yozgat ve Sivas’taki NTE rezervleri, Türkiye’yi teknoloji ve enerji savaşlarının yeni yıldızı yapabilir. Bu rezervler, sadece ekonomik bir fırsat değil, aynı zamanda küresel enerji ve savunma tedarik zincirinde stratejik bir avantaj sunuyor. Türkiye, bu potansiyeli değerlendirirse, dünyanın teknoloji haritasında belirleyici bir güç haline gelebilir.
