TESOB Başkanı Fehmi Çankaya, özellikle pandemi sonrası ekonomik sıkıntılarla boğuşan esnafın, yüzde 100’ü aşan kira artışları karşısında dayanacak gücünün kalmadığını ifade etti. Bu durumun hem esnafı hem de Tokat’ın tarihi dokusunu koruyan mekânlardaki işletmelerin sürdürülebilirliğini ciddi şekilde tehdit ettiğini belirtti.
TESOB Başkanı Fehmi Çankaya, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ndeki yönetim değişikliği sonrası kira artışlarının hız kazandığını söyledi. Çankaya, "Daha önce bu görevi Tokatlı bir hemşehrimiz yürütüyordu. Yeni müdürün göreve başlamasıyla birlikte, yılbaşında kiralara yüzde 100’ün üzerinde zam yapıldı. Esnaf zaten pandemi ve ekonomik sıkıntılarla boğuşuyordu, bu zamlar esnafımız için adeta bir darbe oldu." diyerek durumun vahametini dile getirdi.
"Emlakçılık Mantığıyla Hareket Ediliyor"
Kira artışları karşısında esnafın taleplerini dile getirmek için Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne ziyaretlerde bulunduklarını belirten Çankaya, "Bölge Müdürümüze, ‘Eğer her yıl bu şekilde zam yapılacaksa, biz buraları terk edelim, siz de emlakçılık yapın,’ dedik. Ancak müdürlük, zamların yeni kiracılara göre güncellendiğini ve inisiyatiflerinin olmadığını ifade etti. 30 yıllık kiracılarla yeni gelen kiracıların kira oranlarının aynı tutulması kabul edilemez." dedi.
Çankaya, Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün yaklaşımını "Bugün siz çıkarsanız, burayı daha yüksek kiraya verebiliriz." şeklinde bir emlakçılık mantığına dayandırdığını belirterek, bu anlayışın esnafı köşeye sıkıştırdığını ifade etti.
"Yöresel Ürün Satan Esnaf İçin Küçük Düzenlemeler Umut Ediliyor"
Çankaya, kira zamlarıyla ilgili sorunları milletvekillerine ve valiliğe taşıdıklarını, ancak genel bir çözüm konusunda net bir ilerleme sağlanamadığını söyledi. Yalnızca kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerle uğraşan esnaflar, örneğin bakırcılık, çömlekçilik ve yazmacılık gibi sektörlerde faaliyet gösterenler için küçük iyileştirmeler yapılabileceğine dair bir umut olduğunu belirtti. Diğer esnaflar için ise bu tür bir iyileştirmenin mümkün görünmediğini ifade etti. 
"Taşhan’da 8 Dükkân Boşaldı"
Tokat’ın tarihi mekânlarından biri olan Taşhan’da kira artışlarının esnaf üzerindeki etkisine dikkat çeken Çankaya, "Geçtiğimiz yıl Taşhan’da bir dükkânın kirası 4.000 liraydı. Bu yıl aynı dükkânın kirası 10.000 liraya çıktı. Taşhan’da bu yıl tam 8 dükkân boşaldı ve yeniden ihaleye çıkarıldı. Ancak ihalelere katılan ve komşu dükkânları hobi amaçlı kiralayan varlıklı kişilerin ödediği yüksek bedeller, geçim mücadelesi veren esnafımıza da dayatılıyor. Hobi için yapılan bir iş ile ailesinin geçimini sağlayan bir esnafın aynı kefeye konulması adil değildir." diyerek yaşanan olayı anlattı. Çankaya, Taşhan gibi tarihi mekânlarda faaliyet gösteren esnafın korunması gerektiğini belirterek, kira artışlarının daha makul seviyelerde tutulmasını talep etti.
"Devletin Belirlediği Oranlar Aşılıyor"
TESOB Başkanı, devletin kira artışları için belirlediği %40-60 bandının esnaf için kabul edilebilir olduğunu, ancak %100-300 oranındaki zamlarla karşı karşıya kaldıklarını söyledi. Çankaya "Bu durum sadece esnafı değil, aynı zamanda tarihi mekânlarda faaliyet gösteren işletmelerin sürdürülebilirliğini de tehdit ediyor. Esnafımız yıllık kira artışlarını ödeyemez hale geldi." dedi. 
“Esnafın Mağduriyeti Her Geçen Gün Artıyor”
Çankaya, sabah toplantıya girmeden önce bazı esnaflarla görüştüğünü ve dükkânların sabah saat 10-11 olmasına rağmen hâlâ kapalı olduğunu belirtti. Esnaflardan "Soğuk, gelen giden yok. Dükkanı açsak elektrik maliyeti, çay içsek maliyet... Zaten kazanamıyoruz." şeklinde yanıtlar aldığını söyledi.
Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne Çağrı
TESOB Başkanı çağrıda bulunarak sözlerine son verdi:"Esnafımızın bu yükü kaldırması mümkün değil. Yılda sadece 4-5 ay çalışan ve geri kalan 6-7 ay zarar eden bir esnaf, bu şartlarda nasıl ayakta kalabilir? Yetkililerden, özellikle de Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden insaflı bir düzenleme talep ediyoruz. Esnafımızın bu tarihi mekânlarda faaliyet göstermeye devam etmesi, Tokat’ın kültürel mirası için de büyük önem taşıyor."
