Yaz aylarının gelmesiyle birlikte piknik sezonu açıldı. Ancak doğayla iç içe vakit geçirmenin keyfi, kenelerle ilgili riskleri de beraberinde getiriyor. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, kene vakalarına karşı alınması gereken önlemler hakkında önemli uyarılarda bulundu.
Kenelerin Bulaştırdığı Hastalıklar
Keneler, bahar ve yaz aylarında doğada yaygın olarak bulunur ve çeşitli bakteri ve virüsler taşıyarak hastalıkları insanlara bulaştırabilirler. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Lyme hastalığı, Q ateşi, kene kaynaklı ansefalit, Akdeniz benekli ateşi, granülositik erlihyoz ve babezyoz gibi hastalıklar bu yolla bulaşabilir. Özellikle KKKA, ülkemiz için önemli bir risk oluşturuyor.
Kenelerin Tehlikeleri
Dr. Mamçu, “Bağ, bahçe, tarla, orman, mesire yeri, açık alan gibi yerlerde bulunan keneler, insan vücuduna tutunarak kan emme esnasında mikroorganizmaları insana bulaştırırlar.” dedi. Bu nedenle piknik yaparken ve doğada vakit geçirirken dikkatli olunması gerekiyor.
Kene Tutunması Durumunda Yapılması Gerekenler
Eğer bir kene vücudunuza tutunduysa, hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak uygun bir malzeme ile (kağıt mendil, bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarılmalı. Çıkarılamıyorsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kene çıkarıldıktan sonra tutunma bölgesi antiseptik bir solüsyonla temizlenmelidir.
Kene Vakalarına Karşı Alınması Gereken Önlemler
Giyim: Doğada vakit geçirirken uzun kollu ve uzun paçalı giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içine sokulmalıdır.
Kontrol: Piknik sonrası vücut, özellikle kollar, bacaklar ve saç dipleri kene açısından kontrol edilmelidir.
Kene Kovucular: Cilde ve giysilere kene kovucu spreyler uygulanmalıdır.
Açık Alanlar: Mesire yerleri, bağ, bahçe ve orman gibi yerlerde uzun süre vakit geçirmekten kaçınılmalıdır.
Kene Vakalarına Karşı Bilgilendirme
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, kene vakalarına karşı halkı bilinçlendirmek için çeşitli bilgilendirme kampanyaları düzenliyor. Özellikle kırsal alanlarda yaşayan ve bu bölgelerde sıkça vakit geçiren kişilerin dikkatli olması gerekiyor.
Yaz aylarında artan kene vakaları, doğada vakit geçirenler için ciddi bir risk oluşturuyor. Bu nedenle, alınacak basit önlemlerle kene kaynaklı hastalıklardan korunmak mümkün. Kenelerin bulunduğu bölgelerde dikkatli olunmalı ve kene tutunması durumunda hızlı bir şekilde müdahale edilmelidir.
Kenelerden Korunmak İçin Neler Yapmalıyız?
Dr. Dilek Leyla Mamçu, kenelerden korunmak için alınabilecek önlemleri şöyle sıraladı:
“Tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini engellemek amacıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve ayrıca kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmeli. Oturulacak yerlere de açık renkli örtü serilmeli. Hayvanların üzerindeki keneye, hayvanların kan ve idrarına çıplak elle dokunulmamalı. Riskli alanlardan döndükten sonra kene olup olmadığını görmek için vücudun ve elbiselerin her yerine dikkatlice bakılmalı. Vücudun özellikle diz arkası, koltuk altları, kulak arkası, ense, saç dipleri ve kasıklar dâhil kontrol edilmeli ya da ettirilmeli.”
Kimler Risk Altında?
Veterinerler, mezbaha işçileri, dış ortamlarda çalışanlar ve hayvancılıkla uğraşanların risk altında olduğunu belirten Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Hayvan kesimi yapan işçiler hastalığa yakalanabilirler. Hayvancılıkla uğraşanlar eldiven ve uzun önlükler kullanmalı, infekte doku ve kan ile temas etmemeliler. Ayrıca deri koruyucu kimyasallar da kullanılabilir.” dedi.
Kene Tutunmuşsa Ne Yapılmalı?
Dr. Dilek Leyla Mamçu, kene tutunmuşsa yapılması gerekenleri de şöyle anlattı:
“Kene tutunmuş ise hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak uygun bir malzeme ile (kağıt mendil, bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarılmalıdır. Çıkarılamıyorsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kene çıkarıldıktan sonra alkol ile bölge silinmelidir.” şeklinde bilgi verdi.
KKKA Virüsünün Bulaşması Durumunda Ne Olur?
KKKA virüsünün bulaşması durumunda 3-7 günlük bir kuluçka süresini takiben aniden ateşin 39-41 derecelere yükseldiğini dile getiren Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Kas ağrıları, baş ağrısı bulantı, kusma, ishal gözlerde kızarıklık gibi belirtiler başlar. Bu dönem 3-5 gün sürer. Bu dönemde kişinin hastaneye başvurması ve derhal tedaviye başlanması son derece kritiktir. Bu dönemin sonunda pıhtılaşma mekanizmaları ve karaciğer fonksiyonlarının bozulması ile hastada kanamalar başlar. Döküntü, cilt altı kanama, burun kanaması, iç organlara ve vücut boşluklarına kanama sonucunda şok ve çoklu organ yetmezliği gelişebilir. Hastanede uygun tedavi alan vakalarda bu tarz ciddi komplikasyonlar oluşmadan iyileşme dönemi başlar, ateş düşer, kanamalar durur ve hastalar 1-4 haftada tamamen iyileşirler.” diye anlattı.
Dr. Dilek Leyla Mamçu, KKKA virüsünü taşıyan Hyalomma cinsi kenelerin tehlikeli olduğunu sözlerine ekledi.
