Tokat’ın tarihi Taşhanı'nda bulunan esnaflar, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılan yüksek kira artışlarına sert tepki gösterdi. Küçük işletmelerin ayakta kalmasının imkânsız hale geldiğini belirten esnaflar, yaşadıkları sıkıntıları anlattı. Esnaflar, ekonomik zorlukların artan kiralarla daha da derinleştiğini, bu durumun yalnızca kendilerini değil, ailelerini ve el emeğiyle çalışan birçok meslek grubunu da olumsuz etkilediğini ifade ettiler.
“Yüzde 150 Artış Sürdürülebilir Değil”
Taşhan esnafından Mahmut Çolak, kira artışlarının esnaf üzerindeki yıkıcı etkilerini dile getirdi. Çolak, geçtiğimiz yıl yüzde 480 oranında bir kira artışı yapıldığını ve bu durumun kendilerini zaten oldukça zorladığını belirterek, “Bu yıl yüzde 60 olması gereken kira artışı, yüzde 150 olarak belirlendi. Bu şartlar altında bizim gibi küçük esnafların ve el sanatlarının ayakta kalması imkânsız. Taşhan gibi yerlerin belirli bir sezonluk iş dönemi var. Yazın üç aylık bir hareketlilik oluyor, onun dışında tamamen durgunluk yaşanıyor. Biz, kazandığımızla aile geçindiriyoruz, kiramızı ödüyoruz ve sosyal güvenlik yükümlülüklerimizi yerine getirmeye çalışıyoruz. Ancak bu kira artışları altında eziliyoruz.” dedi.
“Birçok Meslek Grubu Yok Oluyor”
Çolak, ekonomik sorunların yalnızca kira ile sınırlı olmadığını, birçok meslek grubunun da yok olmasına sebep olduğunu ifade ederek, “Tokat’ta şu anda sadece 17 meslek grubu kaldı. Geçen yıl bu sayı 27 idi. Yani, sadece bir yıl içinde ekonomik sebeplerle 10 meslek ya bırakıldı ya da tamamen kayboldu. Bu sadece bizim gibi esnafları değil, şehrin kültürel zenginliğini de olumsuz etkiliyor.”diye konuştu.
Çolak, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden daha adil bir yaklaşım beklediklerini belirterek, “Yüzde 60’lık bir artışı kabul edebiliriz. Ancak yüzde 150 gibi orantısız zamlar, zaten açlık sınırının altında olan esnaf için büyük bir yıkım. Kiramızı ödeyemediğimizde icra takibine düşeceğiz, borçlarımız birikecek ve hatta hapisle karşı karşıya kalabiliriz.” şeklinde konuştu.
“Durum Hem Adaletsiz Hem de Sürdürülemez”
Sevgihan Telek, Taşhan’ın potansiyelinin değerlendirilmediğine dikkat çekti. Telek, “Taşhan, Tokat’ın merkezinde kıymeti bilinmeyen bir cevher. Burada gerekli tadilatlar yapılıp üstü kapatılsa, otantik bir AVM gibi değerlendirilebilir. Ancak şu an tamamen atıl durumda. Kış aylarında burası sessizliğe bürünüyor, işsizlik sorunu büyüyor.” dedi.
Geçen yıl yüzde 400 oranında bir kira artışıyla karşılaştıklarını ifade eden Telek, “O dönemde bize bir daha zam yapılmayacağı söylendi, ancak bu yıl yeniden zam yapıldı ve yüzde 130’luk bir artışla karşılaştık. Bu şartlarda esnaf olarak daha fazla dayanabilmemiz mümkün değil.” diye konuştu.
Telek, Taşhan’daki adaletsiz kira politikalarını da eleştirdiği, “Benim önü kapalı, köşede yer alan dükkânımın kirası 10 bin 500 TL’ye çıktı. Ancak önü açık ve büyük dükkânların kirası da aynı. Üst kattaki dükkânlar ise 5 bin TL kira ödüyor, ancak yukarıya çıkan kimse yok. Bu durum hem adaletsiz hem de sürdürülemez.” ifadelerini kullandı.
“Esnaf Artık Dayanamıyor”
62 yaşındaki el sanatları ustası Ali Yeşilkaya, yıllardır Taşhan’da esnaflık yaptığını ancak son yıllarda ekonomik koşulların her geçen gün daha da kötüleştiğini belirterek, “Bir haftadır siftah yapmadan dükkânımı kapatıp eve gidiyorum. Bu kadar yüksek kiralarla daha ne kadar dayanabiliriz, bilmiyorum. 54 yıldır bu işi yapıyorum, ancak hiçbir dönem bu kadar zorlanmamıştım.” dedi.
Geçtiğimiz yıl kirası 2 bin lira olan dükkânların bu yıl 4 bin liraya, 4 bin lira olanların ise 10 bin liraya çıktığını ifade eden Yeşilkaya, “Bu şekilde küçük esnafın ayakta kalması mümkün değil. Devletin bize destek olması gerekirken üzerimize daha fazla yük bindiriliyor. Bu artışlar devam ederse dükkânlara kilit vururuz.” diye konuştu.
“Adil Davranılmalı”
Taşhan esnaflarının yanı sıra Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden arazi kiralayanlar da yüksek zam oranlarından şikâyetçi. 7-8 yıldır bir araziyi kullandığını belirten bir kiracı, “700 TL olan kira, bu yıl 2.500 TL’ye çıkarıldı. Zam yapılabilir, buna bir itirazımız yok, ancak bu kadar yüksek bir artış makul değil. Hakkımız olanı talep ediyoruz, fazlasını değil.” diyerek tepki gösterdi.
Kiracılar, yetkililerle yaptıkları görüşmelerde tehdit edildiklerini öne sürerek, “Bize ‘İşinize gelmiyorsa çıkın, bir dahaki yıl sözleşme yapılmayacak’ gibi ifadeler kullanıldı. Bu durum bizi baskı altında bırakıyor. Adaletli bir yaklaşım bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.
“Çözüm Bekleniyor”
Taşhan esnafları ve kiracılar, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne adil bir kira politikası benimseme çağrısında bulunuyor. Tarihi bir değer olan Taşhan’ın canlandırılması gerektiğini belirten esnaflar, bu durumun yalnızca kiracıların değil, Tokat’ın ekonomik ve kültürel yapısının da geleceğini doğrudan etkilediğini ifade ettiler.
