1915 yılında Gelibolu Yarımadası'nda başlayan bu büyük mücadelede, Tokatlı kahramanların da büyük bir yeri vardır. Tokatlı gençler, Anadolu'nun birçok bölgesinden gelen askerlerle birlikte vatan için cephede en ön saflarda yer aldı.
Tokat Lisesi: Mezun Veremeyen Okul
Tokat Lisesi, 1915 yılında tarihe geçen bir olayla anılmaktadır. Çanakkale Savaşı’na katılan Tokat Lisesi öğrencilerinin tamamı şehit olmuş, bu yüzden 1915 yılı mezun veremeyen yıl olarak kayıtlara geçmiştir. Tokatlı gençlerin vatan sevgisi, dönemin en büyük kahramanlık destanlarından biri olarak anılmaktadır.
Bu olay, Tokat Lisesi'ni simgesel bir okul haline getirmiştir. Bugün hala Tokat’ta ve Türkiye’nin birçok yerinde, 1915’te mezun veremeyen o gençler saygıyla anılmaktadır.
Hey Onbeşliler: Tokat’ın Kahraman Evlatları
Çanakkale Savaşı’na katılan Tokatlı gençlerin büyük bir bölümü henüz 15-16 yaşlarındaydı. Bu gençlerin cepheye gitmesi halk arasında büyük bir yankı uyandırmış ve onların kahramanlıkları bir türküyle ölümsüzleştirilmiştir:
Hey onbeşliler, onbeşliler,
Tokat yolları taşlı,
Onbeşliler gidiyor,
Kızların gözü yaşlı...
Bu türkü, Tokat’tan cepheye giden gençlerin bir daha geri dönemeyişini anlatan en acı ağıtlardan biridir. Onların bu fedakârlığı, Tokat’ın ve tüm Türkiye’nin hafızasında yaşamaya devam etmektedir.
Kınalı Ali Destanı
Kınalı Ali, Çanakkale Savaşı’nda fedakârlığın ve vatan sevgisinin simgesi haline gelmiş kahramanlardan biridir. Tokatlı olan Kınalı Ali’nin başındaki kına, komutanı tarafından fark edilince şu şekilde bir diyalog yaşanmıştır:
“Komutanım, bizim oralarda üç şey için kına yakılır: Gelin giden kızlar için, kurbanlık koyunlar için ve asker ocağına giden evlatlar için. Annem bana da vatan için kurban olduğumu hatırlatmak için kına yaktı.”
Kınalı Ali, Çanakkale cephesinde en ön saflarda çarpışmış ve şehit olmuştur. Onun hikâyesi, bugün de genç nesillere vatan sevgisinin ne demek olduğunu anlatan en güçlü örneklerden biri olarak anlatılmaktadır.
Tokat’ın Çanakkale’de Verdiği Şehitler
Resmî kayıtlara göre Tokat, Çanakkale Savaşı’nda 2.276 şehit vermiştir. Bu, dönemin Tokat nüfusuna oranla çok büyük bir kayıptır ve Tokat’ın vatan mücadelesindeki fedakârlığını açıkça gözler önüne sermektedir. Bu kayıplar, Tokat’ın Çanakkale’deki mücadelesini ve kahramanlıklarını ölümsüz hale getirmiştir.
Çanakkale Ruhunu Yaşatmak
Bugün Tokat, Çanakkale ruhunu yaşatmak için birçok anma töreni ve etkinlik düzenlemektedir. 18 Mart Şehitleri Anma Günü’nde, Tokat halkı bir araya gelerek kahramanlarını minnetle anmaktadır. Tokat Lisesi’nde ise 1915’te mezun veremeyen öğrenciler için özel anma programları gerçekleştirilmektedir.
Tokat’taki şehitlikler, müzeler ve anıtlar, Çanakkale ruhunun gelecek nesillere aktarılması için önemli bir rol oynamaktadır.
Tokat, Çanakkale Savaşı’nda verdiği binlerce şehit ile tarih sahnesinde unutulmaz bir yere sahiptir. Tokat Lisesi'nin mezun veremediği yıl, Hey Onbeşliler türküsü, Kınalı Ali'nin destanı ve kahramanlıkları, Tokat’ın Çanakkale’deki önemini gözler önüne sermektedir.
Bugün Çanakkale ruhu, Tokat’ta ve tüm Türkiye’de yaşamaya devam etmektedir.
