Tokat, doğal güzelliklerinin yanı sıra coğrafi konumu nedeniyle tarih boyunca çeşitli doğal afetlere sahne olmuştur. Özellikle 20. yüzyılda yaşanan sel ve depremler, şehrin hafızasında derin izler bırakmıştır. Bu olaylar, doğal afetlere karşı alınması gereken önlemleri bir kez daha gündeme getirmiştir.
1908: Behzat Deresi'nin Taşkını ve Büyük Sel Felaketi
12 Haziran 1908'de Tokat, tarihinin en büyük sel felaketlerinden birini yaşadı. Şiddetli yağışların ardından Behzat Deresi taştı ve çevresindeki dokuz mahalle sular altında kaldı. Yer yer 3,5 metreye ulaşan su, 459 binaya zarar verirken, 223 kişi hayatını kaybetti. New York Times gazetesinin bile manşetlerine taşıdığı bu felaket, şehrin altyapı sorunlarını gözler önüne serdi.
1939 Erzincan Depremi'nin Tokat'taki Yansımaları
27 Aralık 1939’da yaşanan 7,9 büyüklüğündeki Erzincan Depremi, Tokat'ın Niksar ve Reşadiye ilçelerinde büyük yıkımlara yol açtı. Toplamda 6.876 kişinin hayatını kaybettiği bu deprem, devletin geniş çaplı yardım ve yeniden yapılanma çalışmalarını başlatmasına neden oldu. Erzincan kadar Tokat da bu büyük felaketten nasibini aldı.
1942: Erbaa-Niksar Depremi ile Gelen Yeni Yıkım
1939 depreminden birkaç yıl sonra, 1942’de Tokat bir kez daha sarsıldı. Bu kez merkez üssü Erbaa ve Niksar olan deprem, bölgedeki binaların büyük kısmını yerle bir etti. Yeniden yapılanma çalışmaları hemen başlatıldı ancak halkın yaşadığı travma yıllarca unutulmadı.
1949 Sel Felaketi: Behzat Deresi Yine Taştı
19 Haziran 1949’da Behzat Deresi bir kez daha taştı. Şiddetli yağışların neden olduğu bu sel felaketi, evleri ve iş yerlerini yıkarak şehri enkaza çevirdi. Altyapı eksikliklerinin bir kez daha acı sonuçlarını gösterdiği bu olay, Tokat'ta sel riskine karşı daha ciddi önlemler alınması gerektiğini ortaya koydu.
Sel baskınları ile ilgili bir köşe kaleme alan ünlü tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu Kemal Aşk'ın bu mücadeledeki önemini anlatarak, "1955'te Tokat'a selle mücadele için gelen Kemal Aşk isimli mühendis, derelerde ıslah çalışmaları, ıslah barajları ve teraslandırmalar yaptı. Büyük gayret ve çalışmalarının sonucunda Tokat'ta sel baskınları sona erdi. Kemal Aşk da "Tokat'ı selden kurtaran adam" olarak tarihe geçti. Yaptıkları "Tokat'ı sel almıyor" isimli bir belgesele de konu oldu." ifadelerini kullanmıştı.
Tokat'ta Altyapı ve Bilinçlenmenin Önemi
Tokat, yaşadığı bu felaketlerden ders çıkararak sel ve deprem riskine karşı ciddi önlemler almaya başladı. Özellikle mühendis Kemal Aşk’ın katkılarıyla dere yataklarının ıslahı ve altyapı çalışmaları gerçekleştirilerek benzer felaketlerin etkisi azaltıldı. Ancak depreme karşı son derece zayıf yapılar hala varlığını koruyor ve kentsel dönüşüm için planlamalar devam ediyor.
Şehir, doğal afetlere karşı hazırlıklı olmanın önemini hiç unutmamalı. Altyapı yatırımlarının sürekliliği ve halkın bilinçlendirilmesi, Tokat'ın gelecekteki risklere karşı daha dayanıklı hale gelmesinde kritik rol oynuyor.
