Yerel tarihçi Hasan Erdem, 27 Aralık 1939'da meydana gelen ve Türkiye'yi derinden sarsan Büyük Erzincan Depremi'ne ilişkin arşiv belgelerini ve fotoğrafları gün yüzüne çıkardı. Tokat’ın da büyük yıkıma uğradığı deprem, 32.968 kişinin hayatını kaybettiği, 116.720 binanın yıkıldığı ve tarih boyunca unutulmayacak bir felaket olarak kayıtlara geçti.
Tokat’ta Taş Üstünde Taş Kalmadı
Yerel tarihçi Hasan Erdem, 1939 Erzincan Depremi’nin Tokat üzerindeki etkilerini gözler önüne seren arşiv fotoğraflarını paylaştı. O döneme ait görseller, Tokat’ta taş üstünde taş kalmadığını ve şehirdeki can kaybının büyüklüğünü ortaya koyuyor. Depremin ardından yapılan ilk incelemelerde, özellikle kırsal bölgelerdeki yıkımın daha fazla olduğu belirtiliyor.
Erdem’in aktardığına göre, “27 Aralık 1939 gecesi saat 01.57’de meydana gelen 7,9 büyüklüğündeki Erzincan merkezli deprem, Tokat’ta da ciddi kayıplara yol açtı. Şehirdeki yapıların büyük bir kısmı çökerken, arama kurtarma faaliyetleri, çetin kış şartları nedeniyle oldukça zor koşullarda gerçekleştirildi.”
1939 Erzincan Depremi’nin Tokat Üzerindeki Etkisi Neydi?
Depremin merkez üssü Erzincan olmasına rağmen, Tokat ve çevresinde büyük yıkımlar meydana geldi. Depremle birlikte oluşan kırık hatları, Erzincan’dan Kelkit Vadisi’ni takip ederek Tokat’ın Niksar bölgesine kadar ulaştı. Bu geniş etki alanı, Tokat’taki yapıların dayanıklılığını test etti ve büyük bir kısmı bu sarsıntıya dayanamadı.
Tokat’ta gerçekleşen yıkım, yalnızca fiziksel hasarla sınırlı kalmadı; binlerce insan evsiz kaldı ve soğuk kış koşulları, kayıpların artmasına neden oldu.
Arşiv Fotoğrafları Depremin İzlerini Taşıyor
Hasan Erdem’in paylaştığı arşiv fotoğraflarında, Tokat sokaklarındaki enkaz yığınları ve kurtarılmayı bekleyen insanların çaresizliği net bir şekilde görülüyor. Görseller, yalnızca bir şehrin değil, tüm bir bölgenin tarih boyunca taşıdığı derin yaraları simgeliyor.
Sonraki Depremler ve Tokat’ın Yeniden Sarsılması
27 Aralık 1939 depreminden yalnızca üç yıl sonra, 20 Aralık 1942’de Tokat’ın Erbaa ilçesi 7,0 büyüklüğündeki bir başka depremle sarsıldı. Bu depremde 3.000 kişi yaşamını yitirirken, yaklaşık 32.000 bina hasar gördü. Peş peşe gelen bu depremler, Tokat’ın depremsellik açısından ne denli risk altında olduğunu bir kez daha gösterdi.
