1 Mayıs İşçi Bayramı, işçilerin ve emekçilerin haklarını savunmak ve işçi taleplerini gündeme taşımak için kutlanan önemli bir gün. Tarihi 19. yüzyıla dayanan bu bayram, işçilerin çalışma saatlerinin düşürülmesi ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi için verdikleri mücadelenin simgesidir. İşçi sendikalarının bu gün etrafında birleşmesi, 1 Mayıs'ı küresel bir dayanışma gününe dönüştürmüştür.
İlk Grevler: Avustralya'dan ABD'ye İşçi Hareketleri
1856'da Avustralya'da taş duvar ustaları ve inşaat işçileri, günlük çalışma süresinin 8 saate düşürülmesini talep ederek grev başlattılar. Bu hareket, ABD'deki işçilere de ilham verdi ve 1886'da kitlesel grevlerle çalışma süresinin 12 saatten 8 saate düşürülmesi mücadelesi başladı. Grevlerin kitlesel hale gelmesi, işçi hakları için küresel bir hareketin başlangıcı oldu.
Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatının Paris Kongresi: 1 Mayıs'ın Ortak Bayram İlan Edilmesi
1889'da Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatının Paris Kongresi'nde, 1 Mayıs'ın işçilerin ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı. ABD'li sendikacıların önerisi üzerine, o gün "1 Mayıs" olarak belirlendi ve o tarihten itibaren dünyanın dört bir yanında "Emek Bayramı", "İşçi Bayramı" ve "1 Mayıs Bayramı" gibi adlarla kutlanmaya başlandı.
Osmanlı'da ve Cumhuriyet Döneminde 1 Mayıs Kutlamaları
Osmanlı'da 1 Mayıs ilk kez 1911'de Selanik'teki tütün, pamuk ve liman işçileri tarafından kutlandı. İstanbul'daki ilk kutlama ise 1912 yılında yapıldı. Cumhuriyet döneminde, Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkisi çerçevesinde 1922'de Ankara'da İşçi Bayramı olarak kutlanmaya başlandı. 1 Mayıs'ın resmi olarak kutlanması ise 1923 yılında gerçekleşti.
1977 Taksim Trajedisi ve 12 Eylül Askeri Darbesi'nin Ardından 1 Mayıs
1977'de Taksim Meydanı'nda düzenlenen 1 Mayıs programında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler'in konuşması sırasında meydandakilere ateş açılması sonucu 37 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı. Bu trajik olay, 12 Eylül askeri darbesinin ardından 1 Mayıs'ın bayram olmaktan çıkarılmasına ve kutlanmasının yasaklanmasına neden oldu.
2009'dan Sonra Yeniden "Emek ve Dayanışma Günü"
1 Mayıs, yıllar sonra 2009'da "Emek ve Dayanışma Günü" adıyla tekrar resmi tatil ilan edilerek coşkuyla kutlanmaya başlandı. Bu gün, işçi sendikalarının siyasi söylemlerini ve taleplerini kamuoyuna aktarması için etkili bir platform oldu.
